İşten Çıkarılan Çalışanların Hakları Nelerdir?

İşten çıkarılma, çalışanlar için zorlayıcı bir süreç olabilir. Ancak, işten çıkarılan kişilerin haklarını bilmesi, mağduriyetlerin önüne geçebilir. İş Kanunu, çalışanların haklarını koruma altına almak için çeşitli düzenlemeler içermektedir. Peki, işten çıkarılan bir çalışan hangi haklara sahiptir?

1. Kıdem Tazminatı

İşçi, aynı işyerinde en az 1 yıl çalışmışsa ve haklı bir sebep olmadan işten çıkarılmışsa, kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Kıdem tazminatı, her yıl için 30 günlük brüt ücret üzerinden hesaplanır.

2. İhbar Tazminatı

İşveren, işçiyi işten çıkarmadan önce belirli bir süre önceden haber vermelidir. Bu süreler şu şekildedir:

• 0 - 6 ay çalışanlar için: 2 hafta

• 6 ay - 1,5 yıl çalışanlar için: 4 hafta

• 1,5 yıl - 3 yıl çalışanlar için: 6 hafta

• 3 yıl ve üzeri çalışanlar için: 8 hafta

İşveren bu süreyi gözetmeden işçiyi işten çıkarırsa, çalışana ihbar tazminatı ödemek zorundadır.

3. Fazla Mesai ve Kullanılmayan İzin Hakları

İşçinin ödenmemiş fazla mesaileri ve kullanılmayan yıllık izinleri varsa, işten çıkarıldığında bu ücretlerin tamamı ödenmelidir.

4. İşsizlik Maaşı

Eğer çalışan, kendi isteği dışında işten çıkarılmışsa ve işsizlik sigortası primi en az 600 gün ödenmişse, İŞKUR’dan işsizlik maaşı alabilir. İşsizlik maaşı başvurusu 30 gün içinde yapılmalıdır.

5. Haksız Fesih Durumunda İşe İade Davası Açma Hakkı

Eğer çalışan en az 6 ay çalışmışsa ve işyerinde 30 veya daha fazla işçi varsa, işverenin işten çıkarması belirli kurallara bağlıdır. Haksız yere işten çıkarılan çalışan 1 ay içinde işe iade davası açabilir.

6. Kötü Niyet Tazminatı

Eğer işveren, işçiyi kötü niyetle (sendikalı olduğu için, hamile olduğu için vb.) işten çıkardıysa, işçiye kötü niyet tazminatı ödenmesi gerekebilir.

7. SGK İşlemleri ve Çıkış Belgesi

İşveren, işten çıkardığı çalışan için SGK çıkış bildirimi yapmak zorundadır. Çalışan, çıkış koduna dikkat etmeli ve yanlış bir kod girildiyse düzeltilmesini istemelidir. Ayrıca, işveren tarafından çalışma belgesi verilmesi gerekmektedir.

8. Mobbing ve Haklı Nedenle Fesih Hakkı

Eğer çalışan, işyerinde mobbinge uğradığını ve bu nedenle istifa ettiğini kanıtlarsa, kıdem tazminatı alma hakkı doğabilir. Bunun için delillerin toplanması ve hukuki destek alınması önemlidir.

İşten çıkarılan çalışanlar, haklarını bilerek hareket ettiğinde mağduriyetlerini en aza indirebilir. İşçi hakları konusunda detaylı bilgi almak için bir iş hukuku avukatına danışmak faydalı olacaktır.

- Üstün Hukuk ve Danışmanlık | Avukat Özge Üstün